Ton van Leijen uitgeroepen tot dorpsdichter van Oldebroek

[Redactie]

Stille armoe

je ziet het niet maar het moet
er wel zijn zo wordt verteld
kaartenbakmensen zeker
schimmig winkelend in de
schemer van hun bestaan

wel zie ik verzorgde huizen
trendgevoelige tuinen, moderne
fietsen en bolides als glanzende
demo’s van onze welstand
op riant gevulde parkeervelden

waartegen supermarkten liggen
als afgemeerde cruiseschepen
zelf voelen we het goed te hebben
maar soms als we ons beurtbalkje
op de kassaband leggen en stiekem

zien wat onze voorganger schielijk
uit zijn mandje opdiept komen er
stroef binnensmonds vragen
naar boven over welk leven
bij die schamele oogst hoort

hoevelen blijven er onzichtbaar
achter anonieme voordeuren
wellicht moet ik toch scherper
kijken, stamelend contact leggen
of bij twijfel eens een praatje

in een schuchtere ontmoeting
maar waar begin je aan en daarbij
de gemeente heeft toch ook
potjes voor wie het minder heeft
zo knaagt in mijn gedachten

een ongemakkelijk schuldgevoel

©Ton van Leijen

Naschrift
Herken je jezelf of een ander hierin, loop je in het dagelijks leven tegen dingen aan en heb je behoefte aan ondersteuning bij vragen op het gebied van werk, inkomen, financiën of zorg: je kunt terecht bij het Sociaal Team in de Brinkhof, Mariënrade 3 8091 XS Wezep tel. 0525 63 83 33 (elke dinsdag van 10 – 12 uur) of email sociaalteam@oldebroek.nl; er is elke
dinsdag vrije inloop in De Brinkhof van 10-12.

[Redactie]

Mantelzorger *)

in stilte beweegt ze in het decor
rond een leven waar ze zich aan geeft
en ongemak draagbaar, lijden zachter maakt
vasthoudende zorg uit plicht en liefde
schaduwwerkster

haar motivatie is sterk, toch smeult
soms het schurende besef dat ze sluipend
inlevert; hoe zou haar leven zijn als het
anders was verlopen; ze graaft naar een beeld
van wie ze ooit was

maar onderdrukt dat snel, dit was haar keus
en werd haar roeping, vrijwillig voegt ze in
onderschikt, cijfert zich weg, doet wat ze goed kan
beseft: eens heb ik misschien zelf
zo’n mantel nodig

*) een zij kan ook een hij zijn

©Ton van Leijen

[Redactie]

Wij kleuren de tijd

we willen vrede, ja natuurlijk maar wel
in onze vorm en liefst naar onze norm
laten we intussen scherp onderscheiden
dat het meer is dan afwezigheid van oorlog

niet nog meer macho’s en hielenlikkers
of schreeuwers dichterbij, je kunt gelaten
kennisnemen van wat mannen op afstand
beslissen, maar trek tegelijk vooral lessen

uit de echo’s van Rome in zijn nadagen
in de neergang die ons ook nu verontrust
we hebben immers een eigen stem
een eigen verhaal om in verzet te komen

kijk om je heen, vertel elkaar van schoonheid
het kleine, onopgemerkte, de nesteldrang
van de groenling die schijnbaar uit het niets
weer aan de slag gaat voor de toekomst

laten we op weg gaan met een warm hart
en open ogen voor de rijkdom van vrijheid
die er nog is; samen zie je meer; laten we
kleur afgeven, onze tijd hunkert ernaar

©Ton van Leijen

[Redactie]

De winkel van gisteren

ik winkel in een geschiedenisboek
en lees van trends, hoe smaak
assortiment bepaalt, hoe tijd
of beurs tot koopgedrag verleidt

ik sla een bladzij om en kijk: die had ik
vroeger willen hebben maar toen groeide
het geld niet op mijn rug; nu kost het een
habbekrats, maar ik voel geen bekoring

geen meubels hier en ook geen koffers
terwijl die toch de wereld zagen
iemand scheidde van het trouwservies
zouden die twee nog samengaan

het Koninklijk Huis is ruim voorradig
breakdance legt het af tegen Buxtehude
maar genoeg gelezen, ik sluit het boek
vertrek via de vrolijke uitnodiging ‘Kringloop’

verleden is hier in de uitverkoop
men was het beu, had nood, ging dood
zo blijft nalatenschap in leven
met opbrengst voor de filantroop

©Ton van Leijen

[Redactie]

De broodbakker

zijn geestesoog ziet in de nacht
geploegde akkers opengaan en
schuchter uit de kluiten gewassen
tarwe trots de weg omhoog zoeken
hoe heerlijk verwachtingsvol
de wuivende halmen te strelen
te zien: het gaat op dorsen aan

hij werkt voor dag en dauw
alleen de vogels liggen voor
op de zang van rijzend deeg
de reuk van gemalen graan
houdt aan totdat de oven opent
en het bakkershart verwarmt
met de geur van glanzend hete

ruggen die hij verwelkomt als schakel
in ’t gebed om dagelijks brood
van een afhankelijk mens waarvoor
jonkers, kroesen en schulden werken
hun onvermoeide inzet geeft
volkoren voldoening door spelt
meergranen, rogge of rozijnen

wie zo de volksmond voedt
heeft een bevoorrecht ambacht
wie weet van verre hongersnood
eet hier genadebrood

©Ton van Leijen

[Redactie]

Vlinderslag

vandaag ineens zag ik ze weer
en dacht: ze hebben het gered
ontpopte vluchtige fladderaars
wat hielden ze zich lang schuil

eentje daalt met hangende pootjes
op de grens van steen en gras
vleugels dicht, open, weer toe
dan toch doodstil en bloot

verwonderd kan ik nu langer
haar geëtaleerde Rembrandt-
warmte ondergaan; ze pronkt
met kleuren, ogen, kartelranden

dan vliegt ze zonder reden op
dartelt uitdagend om een bloem
in vrije val, geen schoolslag maar
een stil optreden in mijn tuin

dun, ijdel, broos en zo fragiel
zelf van geen kwaad bewust
wie zo kort leeft mag zich best
mooi en roekeloos voordoen

©Ton van Leijen

[Redactie]

Horizon

beleidsmakersjargon
houdt ervan: een stip
op de horizon zetten
maar daarvoor zijn
wij mensen te klein

een horizon is geen plek
het is een grens die je
nooit bereikt, ga je er
naar toe dan wijkt ze
schuift voor je uit

er kan wel een stip
naar je toekomen
een schip, windturbine
of boorplatform
als je die kant op gaat

het confronteert je
met de onmacht
van onze ogen
om verder te zien
dan je kunt

horizon fascineert
als wenkend perspectief
maar waar zicht ophoudt
valt geen stip te zetten

©Ton van Leijen

[Redactie]

Oldebroek, tachtig jaar bevrijd

wanneer stemmen als van
Lou de Jong of Maud Peper-Dahme
niet worden doorgegeven
raakt besef en vreugde uit beeld
bij wat ooit bevrijding was

zwartwitfoto’s getuigen beeldend
van herbeleefd verleden: drie Duitse
soldaten, twee meisjes met handen
voor het gezicht, uittocht van kwaad
nagespeeld, herademing, opluchting

maar vandaag zijn er ook vragen
over mensenrechten, leefruimte,
zijn mogen wie je bent, vrijuit spreken,
over waar we nu ankers vinden als
de lucht betrekt, net als toen

daarom vieren en herdenken we
dankbaar wat vrede en vrijheid is
uitgelaten feest of ingehouden emotie
vrolijke uitbundigheid naast stil gebed
beleef het, koester het, geef door

©Ton van Leijen

[Redactie]

Aangeslagen

vanmorgen liep ik fluitend
langs een huis van rouw
een bezoekster parkeerde
ontmoette op het looppad
de bezochte en binnen
de omstrengelende armen
zag ik lichamen schokken
als versmolten in verdriet
en onmacht, radeloosheid
als onbedoeld getuige
keek ik een andere kant op
en floot niet meer
rauwe werkelijkheid is
niet in woorden te vangen
tijd heelt hier niet, verzacht
hooguit; er voor elkaar zijn,
en erbij zitten kan troosten
en delen in hulpeloosheid
een aanraking, zwijgen of
meehuilen kunnen goed doen
bij het draagbaar maken
van levenslang gemis

©Ton van Leijen

[Redactie]

Vrijheid is …

niet waakzaam over je schouder kijken
en niet op je hoede bij elke ontmoeting
onbevangen opmerkingen kunnen maken
onbeschermd vragen durven stellen

met verbijstering een krant kunnen lezen
niet schrikken als iemand je belt
je ongenoegen ventileren over misstanden
tv kijken met de gordijnen open

bekritiseerde boeken kunnen lezen
vertellen op welke politieke partij je stemt
naar hartenlust meezingen in een kerkkoor
met passie flyeren voor mensen in nood

onbeschroomd vertrouwen geven
onbevooroordeeld naar iemand luisteren
het flink met elkaar oneens kunnen zijn
niet gaan liegen om de vrede te bewaren

een regenboogspeldje op je koelkastdeur
fluitend in je tuin aan het werk zijn
zo ziet vrijheid er ongeveer uit
en die hebben we in ruime mate

© Ton van Leijen

[Redactie]

Misbruik

‘ontwikkel je, doorbreek taboes
verleg grenzen, neem geen genoegen
met de status-quo!’ zo kun je horen

‘er zijn grenzen, aan alles komt een eind’
zijn klanken uit een ander repertoire
we leren het kinderen, maar ook vrouwen

om nee te zeggen tegen inbreuk
op integriteit van geest en lichaam
grenzen verleggen kan overschrijding worden

dat komt een dader vroeg of laat
duur te staan, want er zijn grenzen
en aan alles komt een eind

behalve aan blijvend trauma
want achter sommige grenzen
kun je nooit terug

©Ton van Leijen

[Redactie]

Lentezotheid

een aangenaam vroege lentezon
lokt mensen tot samenklonteren
op door terrassen overwoekerde
pleinen; publiek wringt en scheert
zich door de flessenhals tussen de
terrasstoelen; een bonte stroom

die alles uit de kast haalt in kleding
en gedrag; snelle jongens, quasi
haastig en vermoeid volhardend
eruit te zien als cool en in control
zelfverzekerd met het hoofd
in de nek zoals bij koekhappen

achter langszoevende fatbikers
banjeren de hand-in-de-zaklopers
nonchalant van links naar rechts
ook pizzabezorgers krijgen hier
het heen en weer of zijn verdwaald
door een typefout in hun gsm-tekst

‘allo!’ roept een Duits echtpaar
vergeefs naar de ober; een bontjas
over een korte broek, gescheurde
jeans zijn ingeruild voor bloot dat
tot blaasontsteking verleidt; ha
daar komt mijn bier en ik geniet

©Ton van Leijen

[Redactie]

Quote vijfhonderd

het feit werd genoemd
vrouwen komen weinig voor
in de top van best geslaagden
daarbij geldt als criterium
een miljoen voor je veertigste

succesfactor: werk boven privé
altijd aanstaan, je laptop
zelfs bij Kerst naast je bord
calculeren bij kalkoen
ik hoorde het, liet het bezinken

er kriebelden wat vragen
over wie je dan bent, voor wie
ten koste van hoeveel offers en of
de omgeving blij kan bijdragen
aan dit flitsend resultaat

want succesvol in je eentje
al jong miljonair v/m zijn
eenzaam aan de top
klinkt niet als geslaagd
zit je alleen met die kalkoen

©Ton van Leijen

[Redactie]

Klompenpaden

wat zal hen bewogen hebben
destijds bij hun eerste stap
één stap is geen weg, wel een begin

van een spoor, als anderen op klompen
met sneakers of outdoorschoeisel
erin trappen en volgen

dan slijt door tijd en voeten een bedding
groeit een pad anders dan sneeuw
die maagdelijk begint maar snel terrein verliest

ook als wegwijzers verdwenen blijven ontelbaar
de schreden door voorgangers hier gezet
van wie we niet meer weten

of ze het hoofd geheven hielden
dan wel hun knopen telden
op weg naar ergens

©Ton van Leijen

[Redactie]

Nieuws in het kort

de camera draait, de reporter praat
voor een puindecor van verwoesting
een meisje vertelt, een bombardement
vader, moeder, zusje dood, tranen
onpeilbaar diep en onverteerbaar
het leed, wij huiveren in onmacht
de camera is al weg, naadloos
volgt iets over stakingsongemak

als ons geheugen en geweten nog werkt
weten we nu hoe ellende eruit ziet
het meisje zit er nog in

©Ton van Leijen